Geen pauze = hogere ervaren werkdruk?

In het primair onderwijs staan leraren een flink aantal uur achter elkaar voor de groep. Soms hebben ze wél een pauze tijdens schooltijd (dat wil zeggen: echt even geen verantwoordelijkheid voor de groep/klas), en soms niet (bijvoorbeeld als ze samen met de leerlingen lunchen). Ons werd gevraagd of we konden uitzoeken of er een relatie bestaat tussen de tijd die een leraar in het po tussen de middag heeft zonder leerlingen en de werkdruk die leraren ervaren. Daar zeggen we geen nee tegen, want daar zijn we voor!

We vragen maandelijks naar ervaren werkdruk. Begin april gaven 464 leraren in het primair onderwijs aan hoe ze de werkdruk in maart hebben ervaren. 67% geeft hoog tot zeer hoog aan.

Op 15 januari hebben we gevraagd op leraren tijdens schooltijd een pauze hebben. Onder pauze verstonden we in die vraag ‘geen verantwoordelijkheid voor leerlingen en geen ingeplande andere taken als een vergadering’. Dit wordt hier gecombineerd met de vraag hoe je je werkdruk hebt ervaren.

De groep die een (zeer) hoge werkdruk ervaart is flink groter dan de andere groepen, dus de verdeling is scheef. Daar kunnen we helaas niks aan veranderen. Conclusies trekken is dan ook lastig, maar je ziet wel een soort trend. Van de 182 mensen die een pauze hebben tijdens schooltijd, geeft 15% aan, in de maand maart, een zeer hoge werkdruk te ervaren. Bij de 53 deelnemers die geen pauze hebben is dit 23%. Verder zitten alle deelnemers die werkdruk als zeer laag ervaren in de groep die een pauze heeft. In het tweede figuur zie je dat het percentage dat een pauze heeft groter is bij de leraren die minder werkdruk ervaren. De groep leraren die lage werkdruk ervaart is echter wel kleiner!

Op 17 maart vroegen we hoe lang leraren die dag pauze hebben gehad. Ook hier: Onder pauze verstaan we echt tijd om even niks te doen, dus een vergadering of overleg tijdens de ‘pauze’ is geen pauze. Van de 52 leraren in het primair onderwijs die geen pauze hadden, vindt 33% de werkdruk zeer hoog. Van de vergelijkbare groep (66 leraren) die meer dan 30 minuten pauze hadden, vindt 8% de werkdruk zeer hoog.

We hebben op 15 januari ook gevraagd naar het soort rooster (traditioneel, continu, etc). Het soort rooster bleek geen verband te hebben met werkdruk. Maar, dat heeft mogelijk te maken met of je bij dat rooster wel of geen pauze hebt tijdens schooltijd. Van de 244 leraren die aangeven een pauze te hebben, heeft 35% een traditioneel rooster, 32% een continu, en 27% 5 gelijke dagen. Te zien is, dat van de 67 leraren die geen pauze hebben tijdens schooltijd, de meerderheid een continu- of 5 gelijke dagen rooster heeft.

Kortom: pauze lijkt een rol te spelen bij ervaren werkdruk van onze deelnemers werkzaam in het basisonderwijs. Maar het is niet zo dat je als je pauze hebt je geen hoge werkdruk kunt ervaren. Aan de andere kant is het wel zo dat leraren die aangeven een lage werkdruk te hebben ervaren in maart, in elk geval wel pauze hebben.

Bordwerk versus powerpoint

Bordwerk, het maken van tekeningen en schema’s, notities etc op het bord. Tijdens je instructie. Wie doet dat nog vroegen we ons af. Heeft powerpoint het bordwerk verdrongen? En hoe zit het met interactieve presentaties via bv LessonUp of Nearpod? En komt werken met concrete materialen in een klassengesprek nog voor?

In het primair en speciaal onderwijs worden concrete materialen door meer leraren gebruikt dan in de andere sectoren. In dezelfde twee sectoren komt bordwerk ook veel voor. In het primair onderwijs kiest 77% van de deelnemers voor een van deze twee opties. In het speciaal onderwijs is dit 60%. In het voortgezet onderwijs, middelbaal beroepsonderwijs en hoger onderwijs gebruiken de meeste leraren een digitale presentatie zoals Powerpoint.

Actief op zoek naar een andere school?

Het is de tijd van vacatures! Komende weken meer vragen hierover. We begonnen maar eens met ‘Ben je op dit moment actief op zoek naar een andere school?’ Met uitzondering van het hoger onderwijs heeft in elke sector 50 tot 59 % van de leraren geen plannen om te vertrekken bij zijn/haar school. En in elke sector is minimaal 21% tot maximaal 39% niet actief aan het zoeken, maar wel alert op andere mogelijkheden. 1 tot 5 % is niet actief op zoek vanwege een andere reden (dit zou bv een aanstaand pensioen kunnen zijn). 9 tot 17% is daadwerkelijk actief op zoek naar een andere school of andere baan. Uiteraard is het voor scholen vooral van belang om van die groep die niet actief rondkijkt, maar de ogen open houdt, goed te weten wat deze leraren willen. Want mogelijk zijn ze nu op hun plek, maar hebben ze een droombaan voor ogen. Geen behoefte om actief te zoeken, maar bij een mooie kans gaan ze ervoor. Andere verklaring die we kregen: “Het zou ook kunnen betekenen dat men nu niet zoekt maar dat de scheidslijn tussen tevreden en actief zoeken heel dun is. Bijvoorbeeld over 2 jaar gaat de goede teamleider met pensioen en men is niet gerust op het vervolg daarvan, maar nu is alles koek en ei.” Deze 21 tot 39% kan met het juiste beleid mogelijk goed behouden blijven voor de school. Gebeurt dat niet, dan zou in het ergste geval 30 tot 56% procent van de leraren vertrekken…….

Tips

Elke dag geven we je een lees-, kijk-, of luistertip. En elk week verzamelen we de tips van de afgelopen week op onze blog! Deze keer: 8 tot en met 13 april!

Blog Teacher Tapp NL
Leidt veel verhuizen als kind tot slechtere onderwijsprestaties?
Leidraad: Werken aan onderwijsverbetering
Jan versus Jan
Interactief schoolbord
Onderwijs aan Oekraïense leerlingen, wat een organisatie
Feedback mag je niet onnodig lang achtervolgen
Rapport De Staat van het Onderwijs 2022
De Staat van het Onderwijs 2022 webinars