Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met Saskia Harmens (docent rekenen op het MBO College Westpoort)
Ruim 10 jaar is er binnen het mbo-discussie over welke rol het vak rekenen moet innemen in het curriculum. Uit onderzoek is gebleken dat het niveau van rekenen onder kinderen en jongeren achterblijft. Het minimale referentieniveau voor rekenen dat nodig is om goed te kunnen functioneren in de maatschappij is 2F. Een recent onderzoek van de Onderwijsinspectie (peiling inspectie minimale taal- en rekenniveau, 24 april 2020) bevestigt nogmaals dat een grote groep leerlingen het niveau van 2F aan het eind van groep 8 (basisschool) niet haalt. Dat betekent dat het voortgezet onderwijs en daarna het beroepsonderwijs te maken krijgt met leerlingen, die kennis missen op het gebied van rekenvaardigheden.
We vroegen onze Teacher Tapp deelnemers die in het mbo werkzaam zijn hoe ze het rekenniveau van hun studenten ervaren en wat ze vinden van de nieuwe rekeneisen.
Bij de interpretatie van deze resultaten moet rekening worden gehouden dat het om een relatief kleine groep respondenten gaat. Iedere docent is welkom om Teacher Tapp te gebruiken.
Hoe ervaren docenten het rekenniveau van studenten?
Een kwart van de deelnemers geeft aan dat studenten niet in hun lessen hoeven te rekenen. Van de groep die dat wel moeten, geeft 75% aan ontevreden te zijn over het rekenniveau van studenten (figuur 1). 22% van de docenten bij wie studenten moeten rekenen in hun lessen geeft aan zich regelmatig belemmerd te voelen, 29% ervaart dit soms (figuur 2). De lessen van de docenten Zorg en Welzijn lijken minder vaak belemmerd te worden door het rekenniveau van studenten (figuur 3). In lijn met deze bevinding vraagt deze groep docenten ook weinig/niet om ondersteuning van een rekenspecialist (figuur 4). Eigenlijk geldt voor de gehele groep dat er relatief weinig om ondersteuning wordt gevraagd van een rekenspecialist, mocht deze beschikbaar zijn.
Dat is jammer, want er zijn verschillende redenen waarom het handig is om samen te werken met de rekenspecialist. Allereerst is het belangrijk dat binnen een opleiding één dezelfde rekenmethode wordt gehanteerd. Het is zeer verwarrend voor studenten om dezelfde soort opdracht op verschillende manieren uit te rekenen wanneer in de ene les docent A het op deze manier en in de andere les docent B het op een andere manier uitlegt. Ondanks dat rekenen een kwestie van optellen, aftrekken en wat sommen uitrekenen lijkt te zijn, zit hier wel degelijk een methodiek achter.
Daarnaast is samenwerking tussen docenten ook van belang om beter zicht krijgt op welke manier vakken op elkaar aansluiten. De termen die bij rekenen door de docent worden gebruikt kunnen bijvoorbeeld bij andere vakken gebruikt worden, en vice versa. Stel je geeft les in de opleiding administratie en de student leert bij het vak economie over de balans. Dan kan een rekendocent hierop aansluiten door bijvoorbeeld een balans te verwerken in een rekenopgave. Om dit te kunnen bereiken zullen docenten samen moeten werken en delen van de vakinhoud uit moeten wisselen.
Augustus 2022 – invoer van de nieuwe rekeneisen voor het mbo
Vanaf het schooljaar 2022 -2023 valt het vak rekenen onder de slaag/zak regeling. Daarnaast is de inhoud van het vak op twee ingrijpende punten gewijzigd. Het uitgangspunt voor al deze veranderingen is om het vak beter te laten aansluiten op de leefwereld van de studenten. Verwacht wordt dat het vak rekenen aantrekkelijker en leuker wordt voor de studenten, met de verwachting dat de resultaten omhoog zullen gaan.
Voordat we ingaan op hoe Teacher Tapp deelnemers aankijken tegen de nieuwe rekeneisen, eerst een korte verkenning naar de manier waarop de AVO vakken zijn ingebed in de scholen. Bij de helft van de deelnemers sluiten de AVO vakken zoveel mogelijk aan bij de beroepspraktijk, bij de andere helft worden deze vorm gegeven buiten de beroepscontext (figuur 5). Het merendeel geeft echter aan een voorkeur te hebben voor een situatie dat de AVO-vakken zoveel mogelijk aansluiten bij de beroepspraktijk.
De nieuwe rekeneisen zullen vanaf het volgend schooljaar gaan gelden. De voorbereiding op het nieuwe schooljaar begint meestal rond februari, met de nieuwe rekeneisen en de keuze uit diverse nieuwe rekenmethoden zal deze voorbereiding eerder beginnen. Vragen waar een opleiding een beslissing over moet maken zijn onder andere welk materiaal gaat er gebruikt worden, wat de precieze exameneisen zijn en hoe de nieuwe manier van examinering eruit zal zien. Dat zijn allemaal punten, waar je ruim van te voren over na moet denken als school.
De helft van de docenten geeft aan dat de rekeneisen besproken zijn, echter wel met een deel van de docenten. Een kwart van de docenten heeft hier geen zicht op (figuur 6). Ruim de helft van de deelnemers geeft aan het een goede ontwikkeling te vinden wanneer het vak rekenen mee gaat tellen voor de slaag-zak regeling (figuur 7).
Inhoudelijke veranderingen van het vak rekenen
Inhoudelijk zal het vak rekenen op twee punten ingrijpend veranderen. Allereerst wordt gewerkt met de vier thema’s vrije tijd, wonen, studie en werk, en vervoer. Door gebruik te maken van deze vier thema’s, wordt een betere aansluiting op de leefwereld van de student bewerkstelligd.
Daarnaast is de indeling naar onderwerp gewijzigd. Momenteel wordt gewerkt met getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden. Dit wordt gewijzigd in
- Grootheden en eenheden
- Oriëntatie in de twee-en driedimensionale wereld
- Verhoudingen herkennen en gebruiken
- Procenten gebruiken
- Omgaan met kwalitatieve informatie
waarbij het domein getallen terugkomt in alle nieuwe domeinen.
We hebben de deelnemers gevraagd of ze deze vijf nieuwe domeinen konden onderscheiden. Drie kwart gaf aan dit niet te kunnen (figuur 8). Van de (kleine) groep die dit wel deed werden de onderdelen grootheden en eenheden en het gebruiken van procenten het meest gekozen (figuur 9).
Hoewel het een kleine groep respondenten betreft, is deze uitkomst zorgelijk. Het geeft aan dat een grote groep docenten nog niet goed op de hoogte is van de nieuwe rekeneisen en de nieuwe opzet van het vak rekenen. De rekendocent heeft een dubbele functie hier. Naast het volgen van de nieuwe ontwikkelingen, moet hij of zij ook een goede communicatie onderhouden met zijn directe collega’s.
Meer lezen over de veranderingen voor het vak rekenen? Ga naar het Kennispunt Taal en Rekenen in het MBO.
Voor deze blog hebben we gericht vragen gesteld aan deelnemers die werkzaam zijn in het mbo. We zullen deze vragen over een paar maanden opnieuw stellen om zicht te krijgen in welke mate de deelnemers op dat moment in gesprek zijn over de veranderingen voor het vak rekenen. Omdat de groep mbo docenten die Teacher Tapp gebruikt nog niet heel groot is willen we jullie vragen Teacher Tapp onder de aandacht te brengen in je netwerk zodat de bevindingen van meer betekenis zullen zijn. Hoe groter de groep, hoe rijker de inzichten! Alvast bedankt hiervoor.
Tips
Elke week verzamelen we op onze blog de tips die we in de app geven. Deze keer de tips van 21 tot en met 28 oktober.
Idee: Leerlingen kijken zelf toetsen na
Hoe ga je nu als leraar om met de populariteit van Squid Game?
Teachers Are Barely Hanging On. Here’s What They Need.
Onderzoekend leren: meer dan onderzoeksvaardigheden alleen
Hoe weet ik waar mijn leerlingen staan?
Het professioneel statuut als breekijzer
Vso-docenten op de bres voor sector met manifest en petitie
“Het handschrift vlot maar niet. In deze blog een aantal overdenkingen over een mogelijk waarom…”