In de kamerbrief update lerarenstrategie primair en voortgezet onderwijs (21 oktober 2022) werpen ministers Dijkgraaf en Wiersma een dilemma op:

Zijn wij bereid dwingend te zijn in het bieden van maatwerk en bovenschoolse mobiliteit van leraren?

Er wordt gedacht over het mogelijk verplicht stellen van “bovenschoolse mobiliteit” van leraren, waardoor zij flexibeler ingezet kunnen worden in de regio. Denk aan op regionaal niveau een mobiliteitscentrum/ vervangingspool inrichten. Of dat, nog een stap verder, leraren (ook) kunnen solliciteren bij een regio in plaats van bij een school.

Wij vroegen ons panel (- de deelnemers die aangegeven hebben vooral een managementfunctie te hebben):  Verplichte “bovenschoolse mobiliteit”, als leraar ingezet worden op scholen waar gaten vallen of de formatie niet rond komt,  wil ik …

Dit zijn de ruwe resultaten (er konden meerdere antwoorden aangevinkt worden):

Iets meer dan de helft van de deelnemers geeft aan geen verplichte mobiliteit te willen vanwege gehecht zijn aan eigen school/leerlingen. Een even grote groep wil niet dat er met hen ‘geschoven’ wordt. 20% geeft aan het onderwijs te verlaten als mobiliteit verplicht wordt. 12% ziet het wel zitten, vanwege de mogelijk interessante afwisseling.

Uiteraard zouden er op basis van demografische kenmerken verschillen kunnen zijn tussen leraren. We hebben de resultaten daarom gesplitst op sector, leeftijd en ervaring.
In de sectoren speciaal onderwijs, mbo en ho hebben we weinig deelnemers, dus deze laten we even buiten beschouwing. Tussen het primair en het voortgezet onderwijs zijn weinig verschillen te zien.

Kijken we naar verschillen tussen verschillende leeftijdscategorieën, dan is te zien dat leraren jonger dan 30 jaar vaker dan andere leeftijdsgroepen aangeven geen verplichte mobiliteit willen omdat ze hechten aan de eigen school/leerlingen.

Deelnemers van 60 jaar of ouder (maar dat is een kleinere groep) zijn het meest negatief. Maar, ook in de andere leeftijdscategorieën zijn er veel leraren die verplichte mobiliteit niet willen. Het meest positief (maar de percentages blijven onder de 20%) zijn leraren in de leeftijd 40 tot 50 en 50 tot 60.
Leraren met meer ervaring lijken negatiever te zijn dan leraren met minder ervaring.

Uiteraard is verplichte mobiliteit wat anders dan leraren expliciet vragen of ze een overstap zouden willen maken naar een school die vacatures moeilijk vervuld krijgt. Het lerarentekort raakt vaak vooral de leerlingen/studenten/cursisten die leraren het hardste nodig hebben. Scholen in achterstandswijken of met een uitdagende populatie krijgen de vacatures nog moeilijker vervuld. Daarom vroegen we ook: Zou jij, als dat aan je gevraagd wordt, voor een paar jaar overstappen naar een andere school, in een achterstandswijk of met een uitdagende populatie, waar ze je echt nodig hebben?

Van de Teacher Tapp deelnemers geeft 20% aan al op zo’n school te werken. 16% zou overstappen, 29% zou niet overstappen en 36% zou misschien overstappen.

In onze splitsingen op sector, leeftijd en ervaring, hebben we de groep deelnemers die al op zo’n school werken verwijderd. Deelnemende leraren in het voortgezet onderwijs lijken het meest ‘honkvast’. 16% zou overstappen, 44 % misschien en 40% niet. In het primair onderwijs is dit 18%, 47% en 34%. Leeftijd lijkt geen rol te spelen,  ervaring wel. Leraren met meer ervaring, hebben vaker nee geantwoord op de vraag.

We vroegen ook onder welke omstandigheden deelnemers de overstap zouden maken. We delen hier de ruwe resultaten. 27% van de deelnemers zou een dergelijke overstap nooit maken. Reden voor de mogelijke overstap: de school werkt met kleine klassen, het gevoel hebben nodig te zijn, tot je recht te komen en een capabele schoolleider zijn belangrijke redenen.

Als we de vraag zou je overstappen kruisen met redenen om de overstap te maken zien we dat een groot deel van de mensen die nee zouden zeggen tegen een overstap, die overstap waarschijnlijk ook nooit zouden maken. De deelnemers die zeggen misschien over te stappen noemen als redenen: kleine klassen, gevoel hebben nodig te zijn en een capabele schoolleider. Ook het gevoel hebben genoeg kennis, vaardigheden en/of ervaring te hebben en daar tot hun recht te komen scoren hoog.