We hebben tijdens de Kerstvakantie geen blogs geschreven, maar wel vragen gesteld. In deze blog bespreken we hoe jullie terugkijken op 2020 en wat jullie plannen zijn voor 2021. Voor de Kerstvakantie ging Nederland weer in lockdown, dus jullie plannen met betrekking tot het opnieuw organiseren van afstandsonderwijs nemen we mee. In een latere blog komen we terug op hoe jullie het afstandsonderwijs deze keer hebben aangepakt en ervaren.
1. Wat gebeurde er in de eerste helft van 2020/2021?
In een eerdere blog keken we terug op de periode van de start van het schooljaar tot de herfstvakantie. We beloofden toen dezelfde vragen te stellen in de Kerstvakantie. Dat hebben we ook gedaan. Voor het gemak hebben we gevraagd terug te kijken naar het hele semester.
Bijna iedereen heeft samen met de klas ergens over moeten lachen, en ook heeft bijna iedereen een les gegeven waar met plezier/trots op wordt terug gekeken. Leraren worden in de steek gelaten door de techniek in het lokaal, en meer dan de helft heeft last gehad van de temperatuur in het lokaal.
In alle sectoren schiet een lunchpauze er wel eens bij in. In het po heeft driekwart van de leraren eigen geld gestoken in de aankoop van materialen. Opvallend is dat, in vergelijking met het po en mbo, minder leraren in het vo zich onderdeel voelen van een team, en ook minder vaak trots zijn op hoe de school of het team iets heeft aangepakt.
Onder alle sectoren wordt door bijna alle leraren vakliteratuur gelezen. Minder dan de helft van de leraren heeft een functioneringsgesprek gehad, heeft aan collegiale consultatie gedaan of samen met een stagiair of collega lesgegeven.
De gedane activiteiten verschillen naar ervaring. Leraren met meer ervaring hebben vaker vakliteratuur gelezen en een congres of webinar bezocht. Leraren met minder ervaring hebben vaker een collega op lesbezoek gehad, een les besproken met een collega en hebben vaker feedback aan leerlingen gevraagd.
2. De rollercoaster 2020
Welk woord omschrijft jouw 2020 als onderwijsmens het beste? Als we alle stemmen bij elkaar optellen is het antwoord ‘Rollercoaster’ (niet geheel toevallig ook het nummer 1 van de top 2000 dit jaar?). Als we dit splitsen op sector zien we dat dit woord in het po en vo als winnaar uit de bus komt. In het mbo en so (maar dat zijn kleinere groepen) is het woord ‘Uitdagend’ de nummer 1.
Het was een jaar dat we niet snel zullen vergeten. Er is veel gevraagd van leraren. Tijdens het afstandsonderwijs werden leerlingen gemist. Het soms veelvuldig kijken naar zwarte schermen en tegen jezelf praten is niet waar je leraar voor bent geworden. Een vraag die we jaarlijks in december zullen stellen gaat over het moreel als leraar.
Het zware jaar heeft het moreel bij een derde tot de helft van de leraren niet aangetast. De groep die aangeeft dat het moreel lager of veel lager is, is het kleinst in het po. Binnen het vo valt op dat leraren die lesgeven in de bovenbouw havo/vwo een aanzienlijk deel een lagere moreel ervaart. Onder leraren binnen het vmbo is dit gevoel meer verdeeld.
Ondanks alle uitdagingen geven de gebruikers aan trots te zijn op hoe ze het onderwijs tijdens Corona hebt aangepakt. Slechts een kleine percentage geeft aan het oneens te zijn met de stelling: “Ik ben trots op hoe ik mijn onderwijs tijdens Corona heb aangepakt”. Ervaring maakt hier weinig verschil.
3. Plannen voor 2021
Een nieuw jaar, nieuwe mogelijkheden, nieuwe plannen. Ook al ben je trots, er zijn altijd dingen waar je op wil ontwikkelen. We vroegen op welke gebieden je je professionele ontwikkeling zou willen richten in 2021. Hieronder de resultaten gesplitst op aantal jaren ervaring.
Onderwijskundige en pedagogische competenties in lesgeven en leerlingengedrag en klassenmanagement staan bovenaan de lijst bij leraren met minder dan 5 jaar ervaring. Die eerste is ook bij leraren met 5 tot 10 jaar ervaring het belangrijkste gebied. Bij de leraren met meer dan 10 ervaring is het beeld wat diffuser.
Met weer een nieuwe periode van afstandsonderwijs in het vooruitzicht (we stelden de vraag op 1 januari) vroegen we op welke gebieden je andere keuzes zou maken ten opzichte van eerdere online lessen. Er bleken wel wat verschillen tussen sectoren te zijn. Individueel contact en lesstof voor het po, controle op begrip en camera’s aan/uit voor vo, digitale tools, individueel contact en lesmateriaal ontwikkelen voor mbo. En de groep is klein, maar bij het so: individueel contact, tools en controle van begrip. Wélke aanpassingen leraren willen doen weten we met deze vraag nog niet, maar het is wellicht de moeite waard dit eens te bevragen.
Tot slot, hoe kijken leraren tegen de tweede deel van het komende schooljaar aan? Duidelijk is dat leraren werkzaam in het vo minder optimistisch zijn dan leraren werkzaam in het vo en mbo. Opvallend is dat de meer ervaren leraren meer pessimistisch zijn.
4. Tips
Zoals gebruikelijk: alle tips van de afgelopen week op een rij. Dit zijn de tips van 4 tot en met 10 januari.
Vijf richtlijnen voor het ontwerp van multimediaal lesmateriaal
Online leren: 25 praktische bronnen en tips
Leerlingmonitor: grote verschillen tussen leerlingen in digitale geletterdheid
Hoe hou je leerlingen online gemotiveerd?
Cameragebruik tijdens online lesactiviteiten: tips en aandachtspunten
Lockdown 2 en de geleerde lessen van lockdown 1
Blog Teacher Tapp NL: Afstandsonderwijs: winnaar en boosdoener?