Ranking de Onderwijsparagraaf: het begin.

Een gelukkige samenloop van omstandigheden, daar is Ranking de Onderwijsparagraaf door ontstaan. Aan de ene kant had Teacher Tapp Engeland een experiment gedaan. Zij hebben een partijprogramma omgezet in beleidsmaatregelen en deze maatregelen paarsgewijs voorgelegd aan hun panel. Teacher Tapp Nederland volgde dit met interesse, omdat er bij ons verkiezingen op komst waren. Maar ja, het zou wel werk kosten, haal je dan de goede maatregelen eruit, hoe pak je dat aan?
Aan de andere kant was er gemor over de verkiezingsprogramma’s en wat daar wel (en niet) instond over onderwijs. Tjip de Jong schreef “Ik wilde een podcast aflevering maken over onderwijs en de politiek. Soort stemwijzer idee. Partijen doornemen en ideeën vergelijken. Maar er is heel weinig te vergelijken en te lezen. En wat er is, is best wel .. vaag ..” Toen was het idee snel geboren: laten we samen in Nederland herhalen wat Engeland al deed. En zo geschiedde!

Wat hebben we gedaan?

We (Tjip de Jong van Tjipcast, Peter Loonen, van Metis Onderwijsadvies en Amber Walraven van Teacher Tapp NL) hebben de onderwijsparagrafen omgezet in 13 beleidsmaatregelen. Tussen 28 oktober en 7 november 2023 hebben we de 13 maatregelen in verschillende paren voorgelegd aan het Teacher Tapp NL panel. Steeds met de vraag: Als de volgende regering slechts één van deze beleidsmaatregelen zou kunnen uitvoeren, welke zou je dan kiezen?

Met 13 maatregelen zijn er 78 verschillende combinaties mogelijk, die we allemaal hebben voorgelegd. Hiertoe deelden we ons panel in tweeën. Deed je elke dag mee, dan heb je dus 39 verschillende combinaties gekregen.

Door te berekenen aan welke maatregel het vaakst de voorkeur werd gegeven (en met welk % deze ‘won’ van de anderen), komen we tot een rangschikking van onze 13 maatregelen.

 “Als je als politieke partij iets wilt doen op het gebied van onderwijs, dan vinden leraren dat je vooral dit moet doen.”

In deze blog vind je de rangschikking en enkele verwijzingen naar welke partijen hier wel of niet iets over zeggen. We eindigen met een korte reflectie op onze werkwijze. En: we maakten ook een Tjipcast samen! Die kun je hier beluisteren.

Het resultaat

Elke dag deden er rond de 1200 deelnemers mee, en samen kwamen zij tot dit resultaat:

1 Wettelijke regulering van maximaal aantal leerlingen/studenten/cursisten per klas
2 Enkel bevoegde leraren voor de klas
3 Inspectie intensiveren op onnodige toetsdruk en administratie
4 Landelijk curriculum voor leraren- en docentenopleidingen
5 Verbod op gebruik van mobiele telefoons in het onderwijs
6 Toezien op toepassing van evidence-based onderwijsmethoden
7 Beëindigen van onderwijsfinanciering op religieuze gronden
8 Invoering van een vrijwillige maatschappelijke diensttijd waarin jongvolwassenen het algemeen belang dienen. (bijvoorbeeld in de zorg)
9 Differentiatie in lerarensalarissen gebaseerd op opleiding, prestatie, of werkpopulatie (bijv. hoger salaris voor leraren op achterstandsscholen of universitair geschoolde leraren)
10 Incorporatie van onderwijsbestuurders in de onderwijs CAO
11 Verantwoordelijkheid voor CAO-onderhandelingen bij Minister van Onderwijs leggen
12 Afschaffen van verplichte doorstroomtoets in primair onderwijs
13 Intensievere samenwerking tussen kinderopvang en scholen, bijv. via een geïntegreerde dagindeling

Als er IETS is dat de nieuwe regering moet doen op het gebied van onderwijs dan is het het wettelijk reguleren van het maximaal aantal leerlingen/studenten/cursisten per klas.

Op de tweede plaats staat enkel bevoegde leraren voor de klas, en de top 3 wordt compleet gemaakt door inspectie intensiveren op onnodige toetsdruk en administratie.

Ons panel bestaat voornamelijk uit leraren uit het primair en voortgezet onderwijs. Als we de resultaten splitsen op sector, zien we de volgende resultaten voor po en vo. Voor het gemak zetten we het overall resultaat er ook bij tussen ().

Primair onderwijs

1 (1) Wettelijke regulering van maximaal aantal leerlingen/studenten/cursisten per klas
2 (2) Enkel bevoegde leraren voor de klas
3 (3) Inspectie intensiveren op onnodige toetsdruk en administratie
4 (4) Landelijk curriculum voor leraren- en docentenopleidingen
5 (6) Toezien op toepassing van evidence-based onderwijsmethoden
6 (7) Beëindigen van onderwijsfinanciering op religieuze gronden
7 (12) Afschaffen van verplichte doorstroomtoets in primair onderwijs
8 (13) Intensievere samenwerking tussen kinderopvang en scholen, bijv. via een geïntegreerde dagindeling
9 (5) Verbod op gebruik van mobiele telefoons in het onderwijs
10 (8) Invoering van een vrijwillige maatschappelijke diensttijd waarin jongvolwassenen het algemeen belang dienen. (bijvoorbeeld in de zorg)
11 (10) Incorporatie van onderwijsbestuurders in de onderwijs CAO
12 (9) Differentiatie in lerarensalarissen gebaseerd op opleiding, prestatie, of werkpopulatie (bijv. hoger salaris voor leraren op achterstandsscholen of universitair geschoolde leraren)
13 (11) Verantwoordelijkheid voor CAO-onderhandelingen bij Minister van Onderwijs leggen

Voortgezet onderwijs:

1 (1) Wettelijke regulering van maximaal aantal leerlingen/studenten/cursisten per klas
2 (5) Verbod op gebruik van mobiele telefoons in het onderwijs
3 (3) Inspectie intensiveren op onnodige toetsdruk en administratie
4 (2) Enkel bevoegde leraren voor de klas
5 (4) Landelijk curriculum voor leraren- en docentenopleidingen
6 (6) Toezien op toepassing van evidence-based onderwijsmethoden
7 (9) Differentiatie in lerarensalarissen gebaseerd op opleiding, prestatie, of werkpopulatie (bijv. hoger salaris voor leraren op achterstandsscholen of universitair geschoolde leraren)
8 (8) Invoering van een vrijwillige maatschappelijke diensttijd waarin jongvolwassenen het algemeen belang dienen. (bijvoorbeeld in de zorg)
9 (7) Beëindigen van onderwijsfinanciering op religieuze gronden
10 (11) Verantwoordelijkheid voor CAO-onderhandelingen bij Minister van Onderwijs leggen
11 (10) Incorporatie van onderwijsbestuurders in de onderwijs CAO
12 (12) Afschaffen van verplichte doorstroomtoets in primair onderwijs
13 (13) Intensievere samenwerking tussen kinderopvang en scholen, bijv. via een geïntegreerde dagindeling

Opvallende verschillen tussen de sectoren zijn het afschaffen van verplichte doorstroomtoets in primair onderwijs, intensievere samenwerking tussen kinderopvang en scholen, bijv. via een geïntegreerde dagindeling en verbod op gebruik van mobiele telefoons in het onderwijs. Die eerste twee staan bij de deelnemers uit het primair onderwijs hoger in de rangorde dan in de totale rangorde. Ze staan op plek 7 en 8, dus het is ook niet het meest belangrijke voor deze leraren. In de totale ranking (en in die van het vo) staan ze op 12 en 13. In het voortgezet onderwijs staat het verbod op gebruik van mobiele telefoons op plek 2. In de totale ranking op 5 en in het primair onderwijs op 9.

Reflecties op de resultaten

De top 3 verrast ons niet. Dit geluid (klassen verkleinen, bevoegde leraren en de werkdruk omlaag) horen we al erg lang. Onze eigen eerdere resultaten sluiten hierbij aan. Zo concludeerden we eerder dat een meerderheid deze wettelijk vastgelegde klassengrootte ziet zitten:

Ook stelden we in mei vast dat 55% van de deelnemers een klas heeft met 26 of meer leerlingen/studenten/cursisten en werkt in een klas die groter is dan de optimale klas/groepsgrootte (16 tot en met 20 of 21 tot en met 25). Onze meest recente peiling van klassengrootte (oktober 2023) laat zien dat 39% van de deelnemers in het po lesgeeft in een klas met 26 of meer leerlingen. In het vo is dit zelfs 74%!

Grotere klassen, meer leerlingen, meer werk om te doen, resultaten om bij te houden, toetsen om na te kijken…. Werkdruk/hoeveelheid werk is niet voor niets voor ongeveer 40% van onze deelnemers een belangrijke overweging geweest om momenten dat ze overwogen om het onderwijs te verlaten.

Ook in 2019 was er al een onderzoek naar leraren in de ww, waaruit bleek dat kleinere klassen, minder administratieve rompslomp en een minder hoge werkdruk voorwaarden zijn om weer voor de klas te staan. Uit een recent onderzoek van ResearchNed voor de AOb bleek ook “dat er een helder negatief verband bestaat tussen tal van stressverhogende factoren voor lesgevend personeel en de grootte van hun klas of het aantal zorgleerlingen.” Voorzitter van de AOb Tamar van Gelder: “Met te grote klassen jagen we leraren het onderwijs uit. En de klassen worden almaar groter, omdat er niet genoeg leraren zijn. Dit onderzoek laat zien dat kleinere klassen helpen om leraren voor het vak te behouden en terug te halen naar het beroep. Met te grote klassen duwen we leraren richting een burn-out of ziekte.” De AOb voert tijdens de verkiezingscampagne een eigen campagne en pleit voor een partij die strijdt voor elk kind een bevoegde leraar, kleinere klassen en minder werkdruk. Die top 3 komt ons bekend voor!

Maar, een belangrijk punt is uiteraard dat wanneer je de klassen kleiner maakt, en inzet op enkel bevoegde leraren, je het lerarentekort in eerste instantie groter maakt. Nu is het zo dat we in Nederland niet te weinig leraren hebben, maar dat er te weinig bevoegde leraren ook daadwerkelijk voor de klas (willen) staan. Er loopt op dit moment een onderzoek naar de vertrekredenen van leraren. Hoewel er aanwijzingen zijn dat deze leraren mogelijk weer terug in de klas gaan als de klassen kleiner zijn en de werkdruk lager wordt, is dit uiteraard geen zekerheid.

Een ander punt is het verbod op de mobiele telefoon. Het ministerie van OCW heeft als uitgangspunt: geen mobiele telefoons of andere devices in de klas, tenzij sprake is van educatief gebruik in de les (nee, tenzij). De ambitie is dat per 1 januari 2024 alle scholen in het vo het beleid op basis van bovenstaand uitgangspunt “nee, tenzij” hebben geïmplementeerd op de scholen. En ook in het po geldt dit maar dan per schooljaar 2024/2025. In het primair onderwijs lijkt het voor leraren minder een probleem. Leraren in het vo zullen blij zijn met dit advies, maar scholen kunnen dit uiteraard al veel eerder doen dan januari 2024. Dit is iets waar leraren baat bij hebben en dat een aantal scholen ook al zelf heeft ingevoerd. Het vraagt om helder beleid en handhaven van dat beleid.

De standpunten van de partijen.

We leggen onze landelijke top 3 nog eens langs de verkiezingsprogramma’s, en zetten op een rij welke partijen daar expliciet voor of tegen zijn en welke partijen hierover geen opmerkingen maken in het programma*. Als een partij in de rechterkolom terecht komt, betekent dat dat het niet met zoveel woorden vermeld staat, het kan natuurlijk best dat de partij een opvatting heeft op dit gebied, maar dat deze minder concreet is, of een ander aspect van de stelling belicht.

Maatregel	Voor	Tegen	Anders	Niet vermeld
Wettelijke regulering van maximaal aantal leerlingen/studenten/cursisten per klas	PVDD wil kleinere klassen van maximaal 21 leerlingen per klas. SP wil kleinere klassen van maximaal 23, te beginnen op scholen met veel kinderen uit arme gezinnen FVD: Kleinere klassen: maximaal 23 leerlingen per bevoegde leerkracht. DENK pleit voor kleinere klassen en wil een maximale klassengrootte invoeren.		PvdA/GL wil dat er kleinere klassen komen op scholen met veel kwetsbare leerlingen, op termijn op alle scholen. Bij1 wil dat de klassen kleiner worden Volt wil kleinere klassen   D66 Op korte termijn worden leraren gestimuleerd om meer uren te werken, op langere termijn wordt ingezet op kleinere klassen. PVV: kleinschalig onderwijs	CDA VVD BBB SGP
Enkel bevoegde leraren voor de klas	PVV: geen onbevoegde leraren meer voor de klas	CDA: wil dat teams maatwerk kunnen leveren in hun samenstelling. De tekorten binnen de teams gericht oplossen door docenten, docenten in opleiding en niet-educatieve specialisten samen te brengen	DENK: voor elke klas een bevoegde docent VVD: Burgerschap moet gegeven door bevoegde docentenc SGP:In de bevoegdheidseisen voor het basisonderwijs dient duidelijk onderscheid te worden gemaakt degenen die zich richten op het jongere kind of op de leerlingen die al wat ouder zijn, waardoor een intensievere specialisatie binnen de Pabo ontstaat	NSC PVDD SP CU D66 BBB FVD VOLT PvdA/GL Bij1
Inspectie intensiveren op onnodige toetsdruk en administratie	VVD: extra controle van de inspectie op onnodige administratie en onnodige toetsdruk		PvdA/GL: papierwerk in het onderwijs terugdringen BBB: Adminstratieve last van leraren verlagen CU: minder adminstratieve werklast voor leraren Bij1: minder administratieve lasten VOLT: minder adminstratieve lasten NSC: regeldruk en administratieve lasten voor de leraar moeten afnemen D66: wacht de ingezette verkenning met vermindering van onderwijstijd af, dit zou de werkdruk kunnen verlagen.	SP PvdD SGP FVD CDA DENK

* We hebben ons best gedaan, maar wellicht zien we zaken over het hoofd, dus corrigeer ons vooral.

En hoe zit het met de maatregel die onderaan komt? De volgende partijen zijn voor de intensievere samenwerking tussen kinderopvang en scholen, bijv. via een geïntegreerde dagindeling: PvdA/GL, D66, VOLT, en NSC. BBB ziet graag scholen die fungeren als buurtcentrum. De VVD heeft het over betere samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs. Er zijn geen uitgesproken tegenstanders van deze maatregel.

Wat leraren willen, maar wat NIET in de verkiezingsprogramma’s staat

En wat willen leraren als het niet in een verkiezingsprogramma hoeft te staan? We stelden ons panel ook de open vraag: Als de volgende regering slechts één beleidsmaatregel zou kunnen uitvoeren, welke moet dat dan zijn? We zien in de antwoorden het wettelijk maximum aantal leerlingen weer vaak genoemd worden, het mobieltjesverbod, enkel bevoegde leraren voor de klas en het verlagen van de werkdruk.

Er is echter ook een duidelijk punt dat wel genoemd wordt door leraren, maar niet in de verkiezingsprogramma’s terugkomt: het afschaffen van de lumpsum en/of de salarissen van leraren oormerken (en uit laten betalen door OCW) kwam ook vaker terug. In dezelfde lijn lezen we het stoppen met subsidies en het structurele bedrag voor onderwijs verhogen. Over deze aspecten, die leraren graag willen en die niet in onze maatregelen stonden, lezen we het volgende in de programma’s :

De VVD wil dat scholen meer structurele financiering krijgen, in plaats van losse subsidies. De partij bouwt het aantal subsidies af en wil gaan oormerken in de lumpsum.
D66 wil dat onderwijsgeld zoveel mogelijk rechtstreeks naar de scholen gaat.
CU laat de lumpsum intact. Het woud aan subsidies wordt zoveel mogelijk omgezet in lumpsumfinanciering.
Het CDA wil minder specifieke uitkeringen en meer algemene subsidies via de lumpsumbekostiging.
NSC pleit ervoor om de rol van schoolbesturen te respecteren, maar besturen moeten er wel voor zorgen dat de middelen besteed worden in de klas. NSC wil een betrouwbare structurele bekostiging van het onderwijs. Niet het aantal leerlingen, maar het (kunnen) leveren van kwaliteit staat centraal. NSC stelt een norm voor de hoeveelheid onderwijsgeld aan het primaire proces op en maximeert de overhead.

Stoppen met passend onderwijs wordt ook regelmatig genoemd, iets dat PvdA/GL, PVDD en D66 niet willen. Deze partijen willen het verbeteren en toewerken naar leerrecht, in plaats van leerplicht. De BBB vindt dat passend onderwijs een herbeoordeling moet krijgen en de SP vindt dat het op de schop moet. Met nieuwe scholen voor speciaal onderwijs, en speciaal onderwijs in het reguliere onderwijs moet gemakkelijker. Ook de SP heeft het over leerrecht.

Hieronder enkele wensen van onze deelnemers die ons extra opvielen.

Verleng de lerarenopleiding door co-schappen in te voeren (met betaling)

Ik vind het van belang dat collega’s VERPLICHT (ja, écht!!!!) kennis nemen van recente ontwikkelingen. Én dat directies gehouden zijn er voor te zorgen dat iedereen die kennis tot zich neemt en daarnaar handelt. Dus geen slappe verhaaltjes accepteren van collega’s die altijd overal mee wegkomen!

Gratis parkeren voor leraren in de directe omgeving van hun school/ scholen.

Minder lessen in een fte, meer ontwikkeltijd voor docenten.

Minder verplicht curriculum en lesstof voor leerlingen. Het is te veel, het is te vol.

Alleen bevoegde docenten voor de klas. (Als dit echt wordt toegepast, wordt pas goed duidelijk hoe groot het probleem is.)

Het begint met een duidelijke visie op onderwijs. Dat mis ik vooral. En dan niet meer dingen over de schutting gooien maar echt een idee hebben over hoe goed onderwijs eruit ziet.

Terugdraaien van de zeer werkdrukverhogende inclusiviteit. De verpakte bezuinigingsmaatregel WSNS en het gevolg zorgt mede voor een lerarentekort. Wij zijn niet opgeleid om zware problematiek in (en zéker niet in een grote groep) les te geven.

LAAT HET ONDERWIJS MET RUST!!!

Fulltime professionele conciërges op elke school. Zeer werkdrukverlagend.

De macht van besturen inperken.

Grondig onderzoek naar onderwijsgeld, met de bezem door commissies, besturen, onderzoeksbureaus, overhead,  software. Zodat het geld naar kleine klassen kan.  Geldt dat ook als 1 maatregel?

Minimum aantal lesuren omlaag; vrijkomende tijd besteden aan ontwikkelen van onderwijs. Dus meer inzetten op kwaliteit dan kwantiteit van lessen. (VO)

Geen regiovakantiespreiding (noord/midden/zuid). Alles gelijk trekken.

Een stemadvies….

….geven we niet. Maar we vroegen wel aan de deelnemers wat zij gaan stemmen. Een flink deel weet het nog niet. Bij de deelnemers die het wel weten stemt de grootste groep (waarschijnlijk) op GL/PvdA. Kijken we naar onze top 3, dan is deze partij met betrekking tot wettelijk maximum aantal leerlingen niet heel expliciet: de partij wil dat er kleinere klassen komen op scholen met veel kwetsbare leerlingen, op termijn op alle scholen. Over enkel bevoegde leraren voor de klas doet de partij geen uitspraak, en op het gebied van onnodige toetsdruk en administratie geeft de partij aan papierwerk in het onderwijs terug te willen dringen (maar noemt inspectie intensiveren op dit punt niet). We kunnen overigens concluderen dat geen enkele partij in hun programma expliciet voor alle maatregelen uit de top 3 is.

Ondanks het ontbreken van het stemadvies hopen dat we een en ander op een rijtje hebben gezet en je hebben laten nadenken over wat je belangrijk vindt bij onderwijsbeleid. We hebben zelf veel gehad aan onderstaande overzichten. Wie weet zijn ze ook nuttig voor jou!

https://www.linkedin.com/pulse/verkiezingen-2023-onderwijs-jeroen-goes%3FtrackingId=mJMEQsxecxiYT4QU0dk9Nw%253D%253D/?trackingId=mJMEQsxecxiYT4QU0dk9Nw%3D%3D
Tweede Kamerverkiezingen 2023 | PO-Raad (poraad.nl)
https://jufmaike.nl/tweede-kamer-verkiezingen-2023-onderwijs/

Ga in elk geval stemmen op 22 november!

We hopen dat de nieuwe kamerleden straks gebruik maken van de resultaten én van de mogelijkheid om via Teacher Tapp te vragen aan de mensen die het onderwijs dagelijks maken en wiens werk ze met hun beleid direct beïnvloeden: leraren, schoolleiders en onderwijsondersteuners!

Wat hebben we geleerd van dit project?

13 stellingen zijn er wat te veel. 78 combinaties is te veel, en verdelen over zoveel dagen ook. Volgende keer zouden we het aantal stellingen inperken en mogelijk verdelen over minder dagen.Er zijn deelnemers die dit erg waarderen, en er zijn deelnemers die er op een gegeven moment genoeg van hebben.

Sommige stellingen liggen gevoelig. Hoewel wij de programma’s niet schrijven, hebben wij wel samen een selectie gemaakt van maatregelen. Daarbij wilden we het zo concreet mogelijk houden, (en zo concreet waren de programma’s niet!), dus niet alles wat in een programma staat werd een stelling. We hebben gekeken naar onderwerpen die in meerdere programma’s voorkwamen en/of die het werk van leraren direct raken of waar leraren mee te maken zouden kunnen krijgen. Die keuzes zijn arbitrair, en doen niet volledig recht aan alle programma’s.

Klare taal is belangrijk, helder formuleren wat je precies bedoelt. Ter verdediging: het was al lastig om deze maatregelen uit de programma’s te halen, maar we zullen een volgende keer nog beter sleutelen aan de woorden!

Wat ons betreft het herhalen waard!